محمدرضا نجفی منش/ رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور
صنعت قطعه‌سازی به عنوان یکی از پایه‌های اصلی زنجیره تأمین خودروسازی، نقش کلیدی در توسعه صنعتی و اقتصادی کشور ایفا می‌کند. با این حال، این صنعت برای بازسازی و نوسازی خطوط تولید خود به سرمایه‌گذاری سنگینی در حدود پنج میلیارد یورو و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان نیاز دارد. در حالی که عمر بسیاری از تجهیزات و ماشین‌آلات این صنعت بیش از ۲۰ تا ۳۰ سال است، سیاست‌های اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) در عدم تخصیص ارز برای نوسازی خطوط تولید، مشکلات این بخش را دوچندان کرده است.
اهمیت سرمایه‌گذاری در نوسازی صنعت قطعه‌سازی
بدون نوسازی و به‌روزرسانی فناوری‌های تولید، قطعه‌سازان قادر به پاسخگویی به نیازهای کمی و کیفی صنعت خودروسازی نخواهند بود. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، خودروسازان کشور باید توان تولید دو میلیون دستگاه خودرو در سال را داشته باشند. این امر نیازمند تأمین قطعات با کیفیت، در حجم بالا و قیمت رقابتی است؛ موضوعی که بدون تجهیز صنعت قطعه‌سازی به فناوری‌های روز، امکان‌پذیر نخواهد بود.
برخلاف تصور رایج، قطعه‌سازان ایرانی توانایی تولید و صادرات قطعات باکیفیت را دارند. در گذشته، شرکت‌های ایرانی موفق به صادرات قطعات به خودروسازان بزرگی مانند پژو، رنو و فیات شده‌اند. این تجربه نشان می‌دهد که در صورت رفع موانع داخلی، امکان ورود مجدد به بازارهای جهانی و توسعه صادرات وجود دارد. اما یکی از چالش‌های اساسی، «خودتحقیری ملی» است؛ نگرشی که باعث شده برخی ظرفیت‌های داخلی را نادیده بگیرند و به توانمندی تولیدکنندگان داخلی بی‌اعتماد باشند.
در شرایطی که تحریم‌های اقتصادی و مشکلات ارزی، هزینه‌های تولید را افزایش داده‌اند، صنعتگران این حوزه با حداقل منابع و در شرایطی سخت در حال فعالیت هستند. با این حال، کیفیت قطعات تولیدی همچنان در سطح استانداردهای مورد انتظار خودروسازان داخلی قرار دارد و قطعه‌سازان ایرانی بارها نشان داده‌اند که توان اجرای پروژه‌های بزرگ را دارند.
لزوم تغییر سیاست‌های حمایتی دولت
برای حفظ و توسعه صنعت قطعه‌سازی، دولت و به‌ویژه وزارت صمت باید در سیاست‌های خود بازنگری کنند. تخصیص منابع ارزی برای نوسازی خطوط تولید و حمایت از صادرات قطعات خودرو، دو اقدام ضروری در این مسیر است. با به‌روزرسانی فناوری‌ها، نه‌تنها نیاز داخلی تأمین می‌شود، بلکه فرصت‌های صادراتی نیز احیا خواهند شد.
صنعت قطعه‌سازی ایران در برهه‌ای حساس قرار دارد. اگرچه چالش‌های اقتصادی و تحریم‌ها شرایط را دشوار کرده‌اند، اما تجربه‌های گذشته نشان داده که این صنعت از ظرفیت‌های قابل‌توجهی برخوردار است. با اتخاذ سیاست‌های صحیح و سرمایه‌گذاری در نوسازی، این صنعت می‌تواند همگام با استانداردهای جهانی حرکت کند، نیازهای خودروسازان داخلی را برآورده سازد و بار دیگر در بازارهای بین‌المللی حضوری پررنگ داشته باشد.
